Οι Ελληνίδες στον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940

Όλοι γνωρίζουμε για τις χρυσές σελίδες ηρωισμού που έγραψαν οι Έλληνες στρατιώτες στα βουνά της Βορείου Ηπείρου, όταν η Ελλάδα κλήθηκε να αποκρούσει την ιταλική επίθεση το 1940. Πολλοί όμως αγνοούν τη συμβολή, την οικειοθελή και αυθόρμητη προσφορά και την αυτοθυσία της Ελληνίδας.

Οι Ηπειρώτισσες προσέφεραν τις οικίες τους, για να φιλοξενήσουν τους Έλληνες στρατιώτες, χαρίζοντάς τους λίγες στιγμές θαλπωρής. Προσέφεραν τρόφιμα, κουβέρτες και κάθε είδους ιματισμός. Δε δίσταζαν να παραχωρήσουν όλη τη ζωοτροφή για τα κτήνη του στρατού, χωρίς να κρατήσουν απόθεμα για τις δικές τους ανάγκες. Στον λιγοστό ελεύθερο χρόνο τους έπλεκαν κάλτσες και ρούχα και ζύμωναν ψωμί για τους μαχόμενους στρατιώτες.

Ομαδικό πλέξιμο στην αυλή του σπιτιού

Εκεί που ήταν αδύνατος ο ανεφοδιασμός του στρατού λόγω του δύσβατου εδάφους οι γυναίκες κουβαλούσαν πολεμοφόδια, τρόφιμα και είδη ιματισμού, σκαρφαλώνοντας σε απότομες χαράδρες, αψηφώντας τις εξαιρετικά αντίξοες καιρικές συνθήκες και καλύπτοντας αποστάσεις δύο ή τριών ημερών. Επίσης, καταγράφονται περιστατικά που κάνουν λόγο για μεταφορά και λυόμενων πυροβόλων, τα οποία μετέφεραν στην πλάτη τους σε απόκρημνες θέσεις. Εκτός από υλικά, μετέφεραν και τους τραυματίες, διευκολύνοντας το έργο των τραυματιοφορέων και δίνοντας κουράγιο στους τραυματίες.

Διάνοιξη δρόμου από Ηπειρώτισσες

Οι γυναίκες συμμετείχαν στη διάνοιξη και στην επιδιόρθωση οδών, καθώς και στην κατασκευή τους. Μάλιστα, σύμφωνα με μαρτυρίες, όταν οι γεφυροποιοί του Μηχανικού αδυνατούσαν να ζεύξουν σε ένα σημείο τον ποταμό Βογιούσα λόγω του ορμητικού ρεύματος των νερών του, μια ομάδα γυναικών της Πίνδου μπήκαν οι ίδιες μέσα στο νερό και πιάστηκαν σφιχτά από τον ώμο, ώστε να δημιουργήσουν ένα ανθρώπινο ανάχωμα, που θα ανέκοπτε την ορμή του ποταμού.

Γράμμα στους αγαπημένους με τα χέρια της νοσοκόμας

Αλλά και οι γυναίκες στις πόλεις προσέφεραν κι αυτές το δικό τους μερίδιο στην εποποιία του 1940. Πολλές νέες γυναίκες εγγράφονταν εθελοντικά στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ως νοσοκόμες. Επίσης, ευκατάστατες Ελληνίδες προσέφεραν χρήματα για την ενίσχυση της πολεμικής προσπάθειας ή μίσθωσαν πλοία για τη μεταφορά των τραυματιών και κάθε είδους εφοδίων.

Νοσοκόμες

Τα λόγια του Άγγελου Τερζάκη σκιαγραφούν τη συμβολή της γυναίκας στον πόλεμο του 1940: «Μάννα, γυναίκα, αδερφή, θυγατέρα, παραστάθηκε σ᾿ όλο το μάκρος του Αγώνα τον άντρα, τον πολεμιστή, αφοσιωμένη, αλύγιστη, αποφασισμένη, ολόρθη εικόνα του χρέους και της τιμής».

Από το βιβλίο: Νικόλτσιος Βασίλειος-Σκαλτσογιάννης Γεώργιος-Αναστασόπουλος Βασίλειος, Λόγια εικόνων του ᾿40. Η κρυφή δύναμη της ιστορίας του ελληνοϊταλικού πολέμου, Θεσσαλονίκη 2011.